Duurzaam koken met een zelfgemaakte hooimadam

Ik ben altijd op zoek naar interessante weetjes en duurzame hacks. De Hooimadam is er zo eentje. En het leuke is: het is een modern idee in een heel oud jasje. Daar kom ik zo op.

Ik kwam deze hack tegen toen ik door een oude Landleven bladerde. Daarin stond een verwijzing naar het patroon van een pannenstoof. Ik meteen kijken, want het idee stond me wel aan. Je pan minder op het fornuis, rond etenstijd (= spitsuur) tijd over en nooit meer aangebrand eten. Wat wil je nog meer? Gebruiken in de zomer, als het heet is. Voor als de salade je neus uitkomt. ๐Ÿ˜›

Lees ook: vegetarische pompoensoep uit de hooimadam!

Warmtezak voor pannen

Als je een beetje handig bent met de naaimachine en ergens een oud dekbed hebt liggen, maak je er makkelijk zelf รฉรฉn. Ik gebruikte daarnaast een paar oude stofjes van mijn moeder. En zo kostte het me dus alleen wat naaigaren en stroom om deze pannenzak te maken. En wat zweetdruppels, want het dekbed was eigenlijk te dik voor mijn naaimachine. ๐Ÿ˜…

Ik maakte deze bakfietskussens van de rest van het dekbed.

Hooimadam zelf maken

De hooikist

Ik schreef al dat de pannenzak afgeleid is van een oud idee. Het is namelijk gebaseerd op het principe van de hooikist. Eind 1800 waaide dit idee over vanuit Denemarken. De techniek die erachter zit, is trouwens nog veel ouder. Maar de hooikist bestaat dus ruim 100 jaar.

Het is een simpel concept: een houten kist, opgevuld met hooi of oude kranten. Pan met etenswaren aan de kook brengen, kort doorkoken en daarna na laten garen in de kist. Het hooi of de kranten zorgen voor isolatie, waardoor de pan lang heet blijft. Koken vraagt wat meer planning, want het nagaren kost meer tijd dan het koken normaal gesproken kost. Maar het is ontzettend energiezuinig. Niet zo vreemd dat deze kisten in de Eerste en Tweede Wereldoorlog immens populair waren. Daarna verdwenen ze een beetje van de radar.

Lees ook: 27 tips om te besparen op gas

De hooimadam: voor als je geen ruimte hebt voor een kist

Een hooikist past heel goed in een duurzaam huishouden. Maarja, zo’n kist in je keuken neemt wel een berg ruimte in. Daarom bedacht een slimme ondernemer de Hooimadam. Een opvouwbare zak met hetzelfde principe als de hooikist.

Hooimadam, EcoStoof, Wolstoof, Slow cooking bag: het zijn allemaal warmtezakken voor pannen. Ben je benieuwd wat de unieke eigenschappen van elk product zijn? Ik schreef een blog en vergeleek ze met elkaar.

Hooimadam

Patroon

Wat heb je nodig?

  • Patroonpapier of krant
  • Grootste pannendeksel die je in huis hebt
  • Potlood
  • 2 meter katoen; twee verschillende stofjes is het leukst, dan twee keer 1 meter
  • Fiberfill of oud dekbed; ik gebruikte het laatste
  • 1,5 meter lint of 3 meter biaisband
  • Garen
  • Naaimachine

Aan de slag!

Patroon maken: de pannendeksel is je mal. Leg die op het papier en ga met je potlood langs de deksel. Knip de cirkel uit en je hebt de basis van je ecostoof te pakken. Waarschuwing van een oplettende lezer: de pan die bij de deksel hoort, past mogelijk niet. Een pan heeft immers ook handvatten. ๐Ÿ˜‰ Wil je dat deze pan er ook in past? Meet de handvatten op en tel die bij de diameter van je mal op; dan zit je qua ruimte goed.

Patroon maken met pannendeksel

Bodem knippen: we gaan stof knippen voor de bodem. Hou bij het knippen een ruime naadtoeslag aan, ongeveer 3 cm. 2 stoffen? Knip รฉรฉn keer de binnenstof en รฉรฉn keer de buitenstof. Daarna knip je de cirkel รฉรฉn keer uit het dekbed; deze keer zonder naadtoeslag. Gebruik je fiberfill? Knip dan twee keer een cirkel zonder naadtoeslag.

Zijwanden berekenen en knippen: nu de stof voor de zijwanden. Daarvoor knip je 2 rechthoeken uit je katoen met naadtoeslag en 1 rechthoek uit je dekbed zonder naadtoeslag.

Doorsnede cirkel opmeten

Voor de maten moeten we even rekenen. Meet de doorsnede van je cirkel. Mijn cirkel was 26,5 cm. Dat is aan de kleine kant, even tussen twee haakjes. Niet al mijn pannen passen er lekker in.

Bereken nu de omtrek met 3,14 x de diameter van je cirkel. Ik kwam uit op 3,14 x 26,5 = 83,2 cm. Tel hier 15 cm bij op. Ik kwam uit op 98,2 cm. Nu heb je de lengte van de zijwanden berekend. De hoogte is standaard 50 cm. Dus mijn dekbedrechthoek werd 98,2 bij 50. De rechthoeken van stof knip je inclusief naadtoeslag. Die werden in mijn geval 104 bij 50. Als je fiberfill gebruikt, is het aan te raden om 2 rechthoeken te knippen voor de beste werking straks.

Bodem naaien: speld de stoffen met het dekbed ertussen op elkaar vast met de goede kant naar boven. Stik strak langs de vulling de stoffen op elkaar. Zigzag de rand.

Bodem hooimadam

Zijwanden naaien: om schuiven te voorkomen, stik je nu eerst de (dubbele) vulling vast op รฉรฉn van de rechthoeken stof. Ik deed dat op de verkeerde kant van binnenstof, zodat je er aan de buitenkant niks van ziet. Daarna leg je de rechthoeken stof met de goede kanten op elkaar. Stik alles vast, behalve de onderkant. Hier ging ik de mist in met als gevolg een hoop gepruts. Keer de hoes en zorg dat de vulling netjes tegen de randen en hoeken zit. Gebruik eventueel een potlood als het met je vingers niet lukt.

Lees ook: zo maak je een vegetarische bloemkoolstamppot!

Doorstikken en vastmaken: stik de zijwand aan de bovenkant en de zijkanten op 3 cm door. Maak een cirkel van de zijwand en zorg dat de zijkanten 6 cm overlappen. Stik de onderste 15 cm vast; dus bij de onafgewerkte onderkant.

In elkaar zetten: keer de zijwand, zodat de goede kant binnen zit. Speld de bodem zo strak mogelijk aan de onderrand van de zijwand vast. Stik de bodem aan de zijwand vast. Gebruik een ritsvoetje bij het vaststikken voor het mooiste resultaat. Zigzag of lock de rand.

Lint of biaisband: je kunt lusjes aan je ecostoof maken, maar in de praktijk merk ik dat ik prima zonder kan. Ik wikkel het lint er gewoon omheen en knoop het strak vast.

Gebruik je biaisband? Vouw het dubbel en stik de hele lengte vast. Wil je lusjes? Knip dan 4 stukjes van 8 cm af en stik dit dubbelgevouwen vast op de stoof, ongeveer 10 cm vanaf de bovenrand. Sla het biaisband dubbel en haal het door de lusjes. Je hooimadam is helemaal klaar voor de eerste maaltijd!

Onze hond vindt de pannenstoof ook mooi
Maura vindt ‘m ook mooi. Vooral omdat hij zo lekker warm is. ๐Ÿ˜‰

En, hoe bevalt hij?

Ik was natuurlijk ontzettend benieuwd hoe mijn eigen pannenstoof zou uitpakken. Ik maakte er al linzensoep, vegetarische pompoensoep en een Marokkaans stoofpotje mee. Die laatste in een tajine. Past ook prima in de hooimadam. Ook ontdekte ik een recept om zelf yoghurt te maken in de hooimadam. Nog niet uitgeprobeerd trouwens, maar ziet er tof uit!

Conclusie: werkt fantastisch, smaakt heerlijk en mijn spitsuur is een stukje rustiger. Ik ben fan!

Heb je vragen of kom je er niet uit met het patroon? Laat maar horen, ik reageer altijd. ๐Ÿ‘‡

49 gedachten over “Duurzaam koken met een zelfgemaakte hooimadam”

    1. Hoi Martine, ik zie inderdaad dat ik een rekenfout heb gemaakt. En de berekening kon ook makkelijker, dus dat heb ik ook meteen aangepast. Klopt het nu wel?

      Ik hoop dat je niet je stof verknipt hebt… ๐Ÿ˜

      1. Volgens mij zit er nog steeds een rekenfoutje in de beschrijving. Je praat over een dekbedrechthoek van 98,2 bij 50, maar de rechthoeken van stof maak je 104 (dus de naad erbij) bij 20. Die 20 moet volgens mij 50 zijn plus de naden. Klopt dat? Ik weet anders niet waar het getal 20 ineens vandaan komt.
        Groetjes,

        Hanneke

  1. Nou, de mijne is klaar!! Voor wie mijn ervaringen wil horen: ik heb bij nader inzien ook de bodem doorgestikt, want toen ik die aan de opstaande kant vast wou spelden ging hij toch schuiven. Verder wilde mijn machine รฉcht die overlap niet naaien, dus dat heb ik met de hand gedaan. De volgende keer zou ik de overlap van de stof aan รฉรฉn kant wat groter nemen dan alleen de naadbreedte. Daardoor zou ik de overlap nรกรกst de gevulde dikte kunnen naaien. (denk ik). En zorg dat je bij het vaststikken van de bodem de zijwand als bovenkant hebt, dat stikt een stuk makkelijker dan wanneer je de bodem als bovenkant naast je machine hebt liggen! Voor de mooiigheid heb ik de opstaande rand van de bodem en zijwand binnenin nog met biaisband afgestikt. En ritsvoetje gebruiken is een prima tip!! Dank je wel voor het patroon!

      1. Ik denk dat je ook het materiaal voor radiatorisolatie kunt gebruiken. Zelf gebruik ik trouwens weleens een oude slaapzak. Dat deed ik op de camping ook wel. Voor de zekerheid een oude (grote) handdoek om de pan.

        1. Denk ik ook. Alles wat warmte vasthoudt, is in principe bruikbaar. Als het op de รฉรฉn of andere manier in de stoof verwerkt kan worden. ๐Ÿ˜‰ Slaapzak werkt ook heel prima! Hoef je helemaal geen hooimadam te maken.

      1. Hoi Gerline,
        Leuk dit patroon!
        Je schreef dat je er een linzensoep in klaargemaakt hebt. Op welk moment zet je de linzensoep in de zak? En hoe lang (ongeveer)?

        1. Ha Marielle, dankjewel! Ik breng de linzen aan de kook, 1 minuutje doorkoken en daarna in de zak zetten. Ik doe het meestal op gevoel en ik proef voordat ik het uit de stoof haal. 2x de kooktijd is sowieso voldoende, misschien kan korter ook nog wel. Eet smakelijk alvast! ๐Ÿ™‚

  2. Petra Zuidema

    Hi, ik heb hem ook gemaakt. Was voor mij best een klus. Het oude dekbed dat ik gebruikte was gevuld met dons. Dus wanneer ik wilde knippen moest ik eerst een dubbele naad naaien en ertussen kon ik dan knippen. Erg veel werk werd het. Ook omdat het allemaal heel erg dik werd om te naaien. Maar het is gelukt. Niet moeders mooiste geworden, maar achโ€ฆ als het maar werkt. Oh, en de deksel van mn grootste pan gebruikt, alleen heeft die pan ook handvatten, dus die grootste pan past nu niet. ๐Ÿ˜‚.

    1. Ooh, met dons lijkt me inderdaad veel werk! Wat fijn dat het toch is gelukt. ๐Ÿ™‚ En dat van die pan met handvatten, herkenbaar! ๐Ÿ˜‚ Dat ga ik opnemen in de tekst als waarschuwing.

  3. Ik heb jaren geleden 2 hooimadams gemaakt v restjes stof en fleece dekens als tussenvoering en ben er superblij mee.
    Ik heb geen patroon gebruikt maar gewoon uit het hoofd tenslotte gaat het erom dat de warmte in de zak blijft.
    Mijn moeder gebruikte altijd het bed als hooimadam dik onder de wollen dekens en zo gaarde de rijstepap heerlijk door.

    1. Ja hรจ, als je maar iets gebruikt dat de warmte goed kan vasthouden en de pan rondom inpakt, werkt in principe alles: wollen dekens, dekbedden, slaapzakken. Leuk dat jij er zelf ook een paar hebt gemaakt!

  4. Misschien ook een idee om als binnenvoering tevens alufolie ( de dikke ) bij te voegen. Denk wel op het dekbed eerst plakken tegen het verschuiven.

      1. In plaats van aluminiumfolie kun je ook een isolatiedeken gebruiken. Ik bedoel de goud zilver deken uit de verbanddoos. Dit materiaal is makkelijker te verwerken als aluminiumfolie en is ook duurzamer. Als je dit gebruikt zorg dan dat het aan de buitenkant zit anders heeft je vulling geen functie meer.

  5. hoi Gerline,
    ik ben van plan om deze ook te maken, maar ik heb vraagtekens bij de hoeveelheid stof die je aangeeft.
    Als de bodem ongeveer 30 cm is, de omtrek dan ongeveer 105 cm, kun je deze patroondelen toch naast elkaar leggen op een standaard stofbreedte van 140 cm? met een hoogte van 50 cm, neem je wat extra en kom je uit op 60 cm hoogte om stof te kopen. En dat dan 2 x.

    1. Hi Anca, als je heel precies meet en knipt, heb je inderdaad aan 120 cm stof genoeg. Ik vond het zelf te krap, 105 en 30 naast elkaar, vandaar dat ik ervoor koos om de rechthoeken een kwartslag te draaien. Succes! ๐Ÿ™‚

  6. Een paar jaar geleden heb ik een grote hooimadam gemaakt ( uit Landleven) en ik gebruik deze veel.
    Omdat ik een grote gemaakt heb, heb ik voor de binnenkant een een losse, gewatteerde ronde inleg gemaakt en extra onder- en boven cirkel. Dit zodat het ook voor kleinere pannen geschikt is.
    De tussenvulling is met een oude slaapzak gedaan, de buitenkant is van katoen en de binnenkant van een dikke flanel.
    Soep met /of zonder vlees, stoof- vlees, stoofpeertjes , alles gaat prima. Ik kook alles ongeveer ’n half uurtje en laat het vervolgens een hele dag of nacht in de hooimadam staan.
    Yoghurt heb ik nog niet geprobeerd.
    Leuk om te maken en het scheelt zeker in de kosten.

    Veel plezier voor iedereen die het gaat maken en gebruiken
    Joke V

  7. hoi hoi , zijn al de tips en suggesties qua maatgeving in het bovenstaande patroon verwerkt?
    Ik wil ze voor kerst als cadeau gaan maken, alvast hartelijk bedankt voor al het gepuzzel:}

    1. Ha Toos, wat tof dat je ze als kerstcadeau gaat maken! Ik heb een aantal tips om de maatgeving te bevorderen en verbeteren overgenomen. Alle extra tips, die niet direct nodig zijn om de hooimadam te maken, vind je onder het blog terug. Veel succes! ๐Ÿ™‚

  8. Nelleke Aarnoudse

    Hoi Gerline,
    vandaag heb ik je beschrijving gebruikt om een hooimadam te maken. ik heb er met mijn borduurmachine gezellig wat plaatjes op geborduurd. Als tussenvulling heb ik schapenwollen isolatie (dubbel) gebruikt: https://manufactum.nl/vorstwerend-vlies-schapenwol-a68561/
    De lapjes en bandjes zijn restjes die ik nog had liggen.
    Vanavond aten we hachee, heerlijk gegaard in de hooimadam!๐Ÿ˜‹ Dankjewel voor je patroon!

    1. Dat lijkt me nou leuk om te leren, borduren met een machine. ๐Ÿ™‚ Ben benieuwd hoe de schapenwolisolatie bevalt. Vast goed, gezien de positieve eigenschappen van schapenwol. Hoop dat jullie lekker gegeten hebben!

    2. Hoi Nelleke, Betty vraagt hoe lang je de hachee laat sudderen voordat hij de hooimadam in gaat. Ik eet vrijwel geen vlees, dus ik kan haar vraag niet beantwoorden ๐Ÿ˜‰

  9. hoi, wat leuk om te horen dat die warmte zak zo goed werkt. Ik heb nog stof en oud dekbed liggen en ga een van de dagen aan de slag. Wat ik daarna nog ga uitproberen is bij een kleinere pan misschien een kersenpittenkussen bij leggen om de warmte te behouden, wel wat verwarmt. Wat denken jullie?

    1. Ha Chris, leuk dat je een hooimadam gaat maken! Wat betreft je idee om er een kersenpittenkussen bij te doen: kersenpitten zijn goed in het vasthouden van warmte, dus proberen is zeker de moeite waard. Je voegt ook warmte toe, wat er ook voor zorgt dat het minder snel afkoelt. Ik zou er dan wel voor zorgen dat de zak goed warm is, anders onttrekt hij teveel warmte aan de pan. Ben benieuwd naar je ervaringen! ๐Ÿ™‚

  10. dat je je ontwerp hooimadame noemt is een aardige variant, maar waarom kom ik in de tekst dan alsnog een paar keer de namen ecostoof en stoof tegen? die naam en hun ontwerp is beschermd volgens mij

  11. Carine Amelynck

    Hey,
    zijn de afmetingen op bovenstaande beschrijving reeds de aangepaste ( als aanvulling op de opmerkingen ) of vind ik de juiste afmetingen op een anderen plaats?
    Ik heb al een tijdje geleden gehoord over de hooimadam, ben heel geinteresseerd, wil het ook maken, maar wil wel dat mijn afmetingen kloppen ๐Ÿ™‚

    Warme groet,
    Carine Amelynck

    1. Hoi Carine, leuk dat je de hooimadam wilt maken! De afmetingen zijn inderdaad aangepast. Let op: de handvatten van de pan zijn niet meegenomen. Dus de pan die hoort bij mijn oranje gietijzeren deksel past er dus niet in ๐Ÿ˜‰ Dus wil je dat de pan van jouw maldeksel in de hooimadam past, dan zou ik zeker adviseren om even de breedte van de handvatten bij de diameter op te tellen.

  12. Hallo ga er ook een maken bedankt voor het patroon. Vraag aan Nelleke Aarnoudse Hoe lang laat je de hachee sudderen voordat hij in de hooimadam gaat

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *